FA Cup là giải bóng đá lâu đời nhất của bóng đá thế giới vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Ngoài ra, đây cũng là giải đấu chứa đựng nhiều bất ngờ khi những đội tí hon từng quật ngã gã khổng lồ. Hãy cùng BLV Vĩnh Toàn tìm hiểu về giải FA Cup qua phần nội dung sau đây của bài viết.

FA Cup là gì?

FA Cup (Cúp FA) là giải bóng đá lâu đời nhất thế giới được diễn ra hàng năm, giải đấu ra đời vào năm 1871. Giải còn được gọi với tên khác là The Football Association Challenge Cup. Kể từ năm 2015, giải đấu có tên gọi mới là The Emirates FA Cup vì vấn đề tài trợ.

Nhà vô địch FA Cup sẽ giành vé vào thẳng vòng bảng UEFA Europa League. Đồng thời đá trận tranh siêu cúp Anh (FA Community Shield) với nhà vô địch Ngoại hạng Anh. FA Cup có sự tham gia của 736 đội (mùa giải 2018-19) đến từ 10 hạng đấu khác nhau của hệ thống bóng đá Anh. Giải đấu từng lập kỉ lục 763 đội tham gia ở mùa giải 2011-12. Arsenal là đội có nhiều lần vô địch FA Cup nhất với 14 lần đăng quang.

Lịch sử của FA Cup

Năm 1863, LĐBĐ Anh (FA) ra đời đã công bố về Luật của các trận bóng đá khi thống nhất về các quy tắc khác nhau được áp dụng. Ngày 20/7/1871, Charles William Alcock, thư ký của FA đã đề xuất với ủy ban của FA về giải đấu có tên gọi Challenge Cup nên được thành lập để tạo sự kết nối giữa Hiệp hội và các đội bóng thành viên của Hiệp hội tham dự giải. Trận đấu đầu tiên trong lịch sử FA Cup bắt đầu vào tháng 11/1871.

Wanderers FC là nhà vô địch đầu tiên của giải khi giành chiến thắng trong trận chung kết vào ngày 16/3/1872. Đội bóng này cũng bảo vệ thành công danh hiệu vô địch FA Cup trong mùa giải tiếp theo. Đến mùa giải 1888-89, các trận đấu vòng sơ loại được hình thành và chiếc cúp hiện đại cũng được ra mắt.

Từ mùa 1914-15, FA Cup bị hoãn lại do chiến tranh thế giới thứ nhất và đến mùa 1919-20 mới được tổ chức trở lại. Trận chung kết FA Cup 1923 là trận chung kết đầu tiên diễn ra tại SVĐ Wembley cũ. Một lần nữa giải đấu bị hoãn lại khi Thế chiến II nổ ra. Do ảnh hưởng từ chiến tranh, mãi đến mùa 1980-81 FA Cup mới kỉ niệm mùa giải thứ 100 kể từ ngày ra đời.

Mùa giải 2000-01, lần đầu tiên trận chung kết FA Cup diễn ra bên ngoài nước Anh do SVĐ Wembley gốc bị đóng cửa và được dỡ bỏ vào năm 2003. Khi đó Liverpool thắng Arsenal 2-1 tại sân Millennium của thành phố Cardiff, Xứ Wales. Kể mùa 2006-07, các trận chung kết được diễn ra tại sân Wembley mới, các trận bán kết cũng diễn ra tại sân này từ năm 2008.

Ở mùa giải 1999-00, Manchester United lúc bấy giờ là nhà ĐKVĐ FA Cup đã không tham dự giải đấu vì bận tham dự cúp các CLB thế giới. Đội bóng thành Manchester cho rằng lịch thi đấu của họ sẽ quá tải khi tham dự cả hai giải đấu khiến cho việc bảo vệ chức vô địch Premier League và Champions League trở nên khó khăn hơn, đồng thời họ cũng không muốn sử dụng đội hình yếu tham dự FA Cup.

Động thái này giúp Man Utd giành chức vô địch Premier League 1999-00 với cách biệt 18 điểm so với đội nhì bảng. Việc Man Utd rút lui khỏi FA Cup khiến uy tín của giải bị ảnh hưởng nhiều và sau đó Sir Alex Ferguson thừa nhận rằng đã hối tiếc về hành động bỏ giải của đội bóng.

Thể thức thi đấu của FA Cup

Các trận đấu tại FA Cup bắt đầu diễn ra vào tháng 8 và kết thúc vào tháng 5 theo thể thức đá loại trực tiếp. Giải đấu trải qua 12 vòng thi đấu loại và các trận bán kết, chung kết. Những đội bóng thuộc giải hạng 9 và 10 của hệ thống bóng đá Anh sẽ bắt đầu thi đấu vòng sơ loại đầu tiên, sau đó đến những đội thuộc giải cấp cao hơn sẽ thi đấu ở những vòng tiếp theo.

FA Cup không phân hạng hạt giống và bất kì đội bóng nào cũng có thể đối đầu với nhau theo cách bốc thăm ngẫu nhiên. Nếu các trận đấu loại trực tiếp có tỉ số hòa thì hai đội sẽ tiến hành thi đấu thêm trận đá lại trên sân của đội khách. Kể từ vòng 5 của FA Cup, không còn thi đấu với hình thức đá lại như các vòng trước đó. Giải có tổng cộng 6 vòng sơ loại được diễn ra theo khu vực, 6 vòng tiếp theo được tính là vòng thi đấu chính thức.

Vòng	Giải đấu bắt đầu thi đấu từ vòng này	Tháng diễn ra	Số trận
Vòng sơ loại
Vòng tiền sơ loại	Giải hạng 9 và 10	Tháng 8	184
Vòng sơ loại	Giải hạng 8		160
Vòng loại thứ nhất	Giải hạng 7	Tháng 9	116
Vòng loại thứ nhì	Giải hạng 6		80
Vòng loại thứ ba	Không có	Tháng 10	40
Vòng loại thứ tư	Giải hạng 5		32
Vòng chính thức
Vòng 1	Giải hạng 3 và 4	Tháng 11	40
Vòng 2	Không có	Tháng 12	20
Vòng 3	Giải hạng 1 và 2	Tháng 1	32
Vòng 4	Không có		16
Vòng 5		Tháng 2	8
Tứ kết		Tháng 3	4
Bán kết		Tháng 4	2
Chung kết		Tháng 5	1

Vì sao những đội tí hon có thể quật ngã gã khổng lồ tại FA Cup?

Các cuộc đối đầu giữa các đội bóng nhỏ với các ông lớn chẳng khác gì chàng David nhỏ bé và gã khổng lồ Goliath. Nhưng trên thực tế, không ít trường hợp các đội bóng nhỏ từng quật ngã những đội mạnh tại đấu trường FA Cup và được gọi là “giant killer”. Đặc biệt là những đội bóng thuộc hệ thống non-league đánh bại các đại diện đến từ Football League.

Trong một cuộc khảo sát qua 4 mùa giải FA Cup gần đây, có 99,85% khả năng đội bóng yếu sẽ đánh bại đội có hạng đấu cao hơn 1 bậc, 48,8% khả năng cho khoảng cách 2 bậc và 39,28% cho khoảng cách 3 hạng đấu. Kể từ khi Football League ra đời vào năm 1888, chỉ có 1 đội bóng duy nhất thuộc hệ thống non-league vô địch FA Cup là Tottenham Hotspur khi giành chức vô địch vào mùa 1900-01.

Hiện nay các đội bóng thuộc non-league đến từ giải hạng 5-10 của bóng đá Anh. Trận đấu gần nhất đội bóng non-league đánh bại đội thi đấu ở hạng cao nhất nước Anh thuộc về Lincoln City khi họ đánh bại Burnley tại vòng 5 FA Cup mùa 2016-17. Và trước đó Luton Town đánh bại Norwich City tại vòng 4 FA Cup 2012-13.

Trong một cuộc bình chọn của tờ báo The Observer vào năm 2007, trận đấu giữa Hereford United gặp Newcastle United ở mùa giải 1971-72 được xem là “trận đấu hay nhất lịch sử FA Cup” khi đội bóng non-league lội ngược dòng trước Newcastle khi bị dẫn trước 1 bàn. Kết quả chung cuộc Hereford gây sốc khi đánh bại Newcastle United 2-1.

Yeovil Town là đội bóng thuộc non-league giữ kỉ lục thắng nhiều trận nhất trước các đội bóng Football League với 20 trận, nhưng Yeovil Town lên chơi tại Football League. Đội bóng chưa bao giờ lên chơi tại Football League thắng nhiều trận nhất thuộc về Altrincham với 17 chiến thắng.

Mùa 2008-09 chứng kiến nhiều đội non-league vào vòng 3 FA Cup (vòng đấu mà các đội Premier League bắt đầu thi đấu) nhất với 8 đội. Tính đến mùa 2016-17, có 9 đội non-league vào đến vòng 5 FA Cup kể từ năm 1945, chỉ có Lincoln City là đội non-league duy nhất vào vòng tứ kết ở mùa giải 2016-17.

Chasetown FC thi đấu ở giải hạng 8 mùa 2007-08 vào đến vòng 3 FA Cup là đội ở hạng thấp nhất góp mặt tại vòng 3 FA Cup. Năm đó họ chỉ chịu thua trước á quân mùa đó là Cardiff City. Thành tích này giúp Chasetown nhận phần thưởng 60.000 bảng Anh.

Còn về các đội bóng thuộc hệ thống Football League, đội bét bảng tại giải hạng 4 là Wrexham gây sốc khi đánh bại ĐKVĐ giải hạng nhất Anh cũ Arsenal ở mùa 1991-92. Cú sốc tương tự xảy ra khi Shrewsbury Town hạ gục Everton 2-1 vào năm 2003 trong mùa giải mà Shrewsbury xuống hạng và Everton cán đích vị trí thứ 7 tại Premier League.

Các nhà vô địch FA Cup

• Arsenal (14): 1929–30, 1935–36, 1949–50, 1970–71, 1978–79, 1992–93, 1997–98, 2001–02, 2002–03, 2004–05, 2013–14, 2014–15, 2016–17, 2019–20
• Manchester United (12): 1908–09, 1947–48, 1962–63, 1976–77, 1982–83, 1984–85, 1989–90, 1993–94, 1995–96, 1998–99, 2003–04, 2015–16
• Chelsea (8): 1969–70, 1996–97, 1999–2000, 2006–07, 2008–09, 2009–10, 2011–12, 2017–18
• Liverpool (8): 1964–65, 1973–74, 1985–86, 1988–89, 1991–92, 2000–01, 2005–06, 2021–22
• Tottenham Hotspur (8): 1900–01, 1920–21, 1960–61, 1961–62, 1966–67, 1980–81, 1981–82, 1990–91
• Manchester City (7): 1903–04, 1933–34, 1955–56, 1968–69, 2010–11, 2018–19, 2022–23
• Aston Villa (7): 1886–87, 1894–95, 1896–97, 1904–05, 1912–13, 1919–20, 1956–57
• Newcastle United (6): 1909–10, 1923–24, 1931–32, 1950–51, 1951–52, 1954–55
• Blackburn Rovers (6): 1883–84, 1884–85, 1885–86, 1889–90, 1890–91, 1927–28
• Everton (5): 1905–06, 1932–33, 1965–66, 1983–84, 1994–95
• West Bromwich Albion (5): 1887–88, 1891–92, 1930–31, 1953–54, 1967–68
• Wanderers (5): 1871–72, 1872–73, 1875–76, 1876–77, 1877–78
• Wolverhampton Wanderers (4): 1892–93, 1907–08, 1948–49, 1959–60
• Bolton Wanderers (4): 1922–23, 1925–26, 1928–29, 1957–58
• Sheffield United (4): 1898–99, 1901–02, 1914–15, 1924–25
• Sheffield Wednesday (3): 1895–96, 1906–07, 1934–35
• West Ham United (3): 1963–64, 1974–75, 1979–80
• Preston North End (2): 1888–89, 1937–38
• Old Etonians (2): 1878–79, 1881–82
• Portsmouth (2): 1938–39, 2007–08
• Sunderland (2): 1936–37, 1972–73
• Nottingham Forest (2): 1897–98, 1958–59
• Bury (2): 1899–1900, 1902–03
• Huddersfield Town (1): 1921–22
• Oxford University (1): 1873–74
• Royal Engineers (1): 1874–75
• Derby County (1): 1945–46
• Leeds United (1): 1971–72
• Southampton (1): 1975–76
• Burnley (1): 1913–14
• Cardiff City (1): 1926–27
• Blackpool (1): 1952–53
• Clapham Rovers (1): 1879–80
• Notts County (1): 1893–94
• Barnsley (1) 1911–12
• Charlton Athletic (1): 1946–47
• Old Carthusians (1): 1880–81
• Blackburn Olympic (1): 1882–83
• Bradford City (1): 1910–11
• Ipswich Town (1): 1977–78
• Coventry City (1): 1986–87
• Wimbledon (1): 1987–88
• Wigan Athletic (1): 2012–13
• Leicester City (1): 2020–21

Vừa rồi BLV Vĩnh Toàn tìm hiểu giúp bạn về giải FA Cup. Nếu thấy bài viết hay và bổ ích, hãy CLICK VÀO ĐÂY để ủng hộ tôi bằng một ly cà phê nhé!